2008/11/23

Ama-hizkuntza eta eskola-hizkuntza



Modu libertigarrian egondu naiz 1933 inguruko ika-mikak irakurtzen Xabier Lizardi-ren testu batean. Bere azken testu publikatua izan zen ta "Gure bideko mugarriak" du izena.

Bertan "errez-zaleen" eta "gaitz-zaleen" arteko polemika dauka mintzagai, hau da, euskara herrikoia eta euskara jantzia edo kultoa, eta haien idazketaren inguruan aritzen da.

Hortaz, hiru eredu edo mugarriz mintzo da: "txirrita", "muxika" ta "yauregui". Txirrita zen hiruetan euskara idazteko orduan euskara herrikoiera gehien jotzen zuena.

Lizardik testuaren azkenean hiru lege ezartzen ditu, nolabait ika-mika isteko. "Erriburu" ta "Ikasburu" herri imaginarioetaz aritzen da eraberean. Zenbait pasarte oso dibertigarri ditu testuak gainera.

irakurri hemen: Gure bideko mugarriak

Bada, neronek eskolatik daukat euskara, etxean ezpaikara euskaradunak. Hondarribiko euskara kalean ikasi dut (nahiko baldarki), ta ez dut ikastolan aukera izan berau ikasteko. Honek pentsarazten nau badela belaunaldi bat euskara herrikoiak erabiltzen ez dituena, eskola-hizkuntza, eskola-euskara erabiltzen duena. Gainera, komunikabideek euskara hau erabiltzen dute, (halabeharrez).

Eztabaidak alor asko ikutzen ditu, besteak beste euskarazko filmeetan eta bikoizketan euskara "irreal" edo kamuts xamar bat erabiltzearen eztabaida.

Erantzunik ez ta dudak besterik ez zaizkit etortzen.